دختر کوروش

♣ نوشته شده توسط ملودی در چهارشنبه 5 خرداد ماه سال 1389 و ساعت 04:36 AM | 0 نظر

تصاویر پانوراما از پارسه (تخت جمشید)

J: Naqshe Rostam

تصاویر پانوراما از پارسه (تخت جمشید)

♣ نوشته شده توسط ملودی در چهارشنبه 5 خرداد ماه سال 1389 و ساعت 03:21 AM | 0 نظر

خلیج فارس و سندی معتبر از داریوش بزرگ

بیش از 2 هزار سال پیش، آن هنگام که داریوش بزرگ، کانال داریوش را که بعدها به سوئز مشهور شد،ساخت، به یادگار کتیبه‌ای در آنجا نصب کرد.این سند قدیمی‌ترین سند در دنیاست که نام خلیج فارس را در خود جای داده است. این کتیبه اکنون در موزه لوور نگهداری می‌شود.

کتیبه کانال سوئز یکی از مهم‌ترین اسنادی است که نام خلیج فارس در آن با ظرافت تمام ذکر شده است.

این کتیبه که به صراحت فرمان داریوش بزرگ را در حفر کانال سوئز بیان می‌کند، 12 سطر دارد و به زبان فارسی باستان نوشته شده است.

سطر اول تا چهارم این کتیبه به ستایش اهورامزدا اختصاص دارد و در سطر چهارم توصیف سرزمین پهناور بزرگی به میان آمده که داریوش، شاه آن است.

در سطر هفتم کتیبه از زبان داریوش آمده است: (می‌گوید داریوش شاه، من پارسی‌ام، از پارس، مصر را گرفتم، من دستور دادم این جویبار (کانال سوئز) را کندند از سوی رود پیرآوه (پرآب = نیل) که در مصر جاری است، که به سوی دریای پارس می‌رود، سپس من این جویبار را دستور به کندن دادم و آنچنان که دستور دادم کنده شد و ناوگان از اینجا، یعنی از مصر به آن سوی، یعنی پارس حرکت کردند آنچنان که مرا اراده بود.

در سطر دهم این کتیبه با عبارت "ابی دریه تیه هچاپارسا اَئی‌تی" به صراحت به نام دریای پارس اشاره کرده و هیچ شکی وجود ندارد، آب‌هایی که اکنون خلیج فارس نام دارد آن زمان دریای پارس قلمداد می‌شده‌اند.

خلیج فارس یا همان دریایی که به دستور داریوش دریای پارس نامش نهاده بودند، نامی است به جای مانده از کهن‌ترین منابع. منابعی که از سده‌های قبل از میلاد سر بر آورده و با پارس، نام سرزمین ملت ایران عجین شده است.

♣ نوشته شده توسط ملودی در چهارشنبه 5 خرداد ماه سال 1389 و ساعت 03:18 AM | 0 نظر

دهانه غلامان، شهر هخامنشی که هنوز پابرجاست

جایی که مردم محلی از آن با نام دهانه غلامان یاد می کنند ، شهری در 44 کیلومتری شهرستان زابل است که بیش از چهار دهه پیش به یاری طوفان شن یسیار بزرگی که در این ناحیه رخ داد ، پس از قرنها از زیر خروارها خاک سر برآورد. محوطه باستانی دهانه غلامان یکی از مهمترین محوطه های باستانی دوران هخامنشی در نیمه شرقی ایران است. ظاهرا چون این دهانه یا تنگه یکی از راه های ورودی به فلات ایران به شمار می رفته است، در زمان قدیم برده فروشان غلامان آفریقایی را برای فروش به بلوچان از طریق این تنگه به خاک ایران وارد می کردند و از این رو نام دهانه غلامان بر این شهر باقی مانده است.

ساختمانها و آثار به جا مانده در شهر دهانه غلامان

شهر دهانه غلامان در سال 1960 توسط یک باستان شناس ایتالیایی کشف شد.این شهر در دوره حیات خود دارای محله های مسکونی ، ساختمان های بزرگ عمومی ، معبد ، محله صنعتی ، خزانه و غیره…بوده است. امروزه آثار باقی مانده از این شهر در طول بیش از 1/5 کیلومتر و پهنای بین 300تا 800 متر پراکنده اند. طی بررسی ها 27 ساختمان شناسایی شده اند که یک چهارم آنها را ساختمان های بسیار بزرگ با مساحت 2500 تا 3500 متر مربع تشکیل می دهند و ساختمانهای اداری شهر هستند. در کنار این ساختمان های بزرگ بناهای کوچکی هستند که احتمالا محل زندگی سرایدار آن ساختمان بوده است. بقیه بنا ها نیز ساختمان های مسکونی هستند.

بناها در ردیف های نسبتا منظم ساخته شده و به دلیل وزش بادهای 120 روزه که همواره از شمال غربی به جنوب شرقی می وزند ، درهای ورودی کلیه ساختمانها یا در ضلع جنوبی ساختمان قرار دارند و یا در مقابل آنها بادشکنی تعبیه شده است. همچنین دیواره های اصلی ساختمان ها با خشت های مستحکم ینا شده و اتاقها نیز دارای سقفهای هلالی و گنبدی شکل بوده اند. تفاوت مصالح بکار رفته در این شهر با سایر شهرهای دوره هخامنشی در این است در ساخت بناها در آن دوران اکثرا از سنگ استفاده می شد ولی در ساخت بناهای شهر دهانه غلامان خشت ، چوب درختان منطقه و حصیر بکار رفته است. سفالهای کشف شده از دهانه غلامان متعلق به دوره هخامنشی است. کشف سر پیکانهای مفرغی آن دوره و نیز قطعهء گچ کاری تزئینی به شکل اشک که منحصرا از آثار هنری دوره هخامنشی است، از دیگر موارد است. همچنین وجود یک معبد یا بنای مقدس با 3محراب متعلق به اهورامزدا ، میترا و آناهیتا و وجود آثار آتش و قربانی در این شهر با باورهای مذهبی هخامنشیان هم خوانی دارد. با توجه به نبود آثار دیوارهای دفاعی و قلعه و آثاری که بتوان آنها را به سدهای پیش از پنجم و ششم میلادی و یا پس از آن نسبت داد ، متوجه می شویم که عمر شهر کوتاه بوده است. بر این اساس شهر دهانه غلامان عمری 200 ساله داشته است.

از سوی دیگر با توجه به اندک ردهای به جامانده در شهر می توان نتیجه گیری کرد که شهر سریع اما با آرامش و بطور منظم تخلیه شده است و در متروک شدن آن عوامل خارجی مثل جنگ و آتش سوزی دخالت نداشته اند. بر این اساس باستان شناسان سه عامل را در ترک شهر مهم می دانند: 1-تصمیم سیاسی 2-طوفان عظیم شن 3-خشک شدن ناگهانی بستر رودخانه ای که به شهر آب می رسانده است.به نظر می رسد که سومین عامل بهترین فرضیه است. ظاهرا پس از اینکه ساکنان اصلی شهر را ترک می کنند ، بیابان گردان و چوپانان برای مدتی به صورت فصلی از آن استفاده کرده و درقسمت هایی از بناها تغییراتی به وجود آورده اند. سپس شنهای روان به تدریج ساختمانهای آنرا برای مدتی بیش از 2000 سال از نظرها پوشاندند.

نامهای مختلف شهر دهانه غلامان

داریوش بزرگ در کتیبه بیستون خود از جایی بنام زرنک (Zaranka) یاد می کند. تاریخ نگاران یونانی نیز در متون خود از شهری به نام زرین یاد می کنند که همان زرنک است. در مورد محل و موقعیت این شهر در بین تاریخ نگاران اختلاف است و این نام حداقل به سه مکان داده شده است: 1-نادعلی 2- دهانه غلامان 3- زاهدان کهنه.

نادعلی که در فاصله 25 کیلومتری به دهانه غلامان قرار دارد ، امروزه جز کشور افغانستان است و ظاهرا پیش از شکل گیری دهانه غلامان هم وجود داشته است. ظاهرا طوفان شن موجب مهاجرت مردم از نادعلی به دهانه غلامان می شود و بعدها با متروک شدن آن شهر ، ساکنان این شهر زندگی خود را در نقطه دیگری از سیستان از سر می گیرند. به این ترتیب می توان شهر دهانه غلامان را با زرنک ، زرنکا و زرین انطباق داد.

ساختمانهای مذهبی شهر

در این شهر بنایی وجود دارد که به احتمال زیاد کاربرد مذهبی در این شهر 2500 ساله داشته است. این بنای چهار گوش با وسعت 2500 متر مربع دارای 36 اتاق شیب دار با یک حیاط مرکزی است. اتاقهای این ینا تنگ و باریک و کم نور هستند و شرایط بهتری را برای حفاظت از مواد غذایی فراهم اورده اند. این ساختمان در اصل مکانی برای تولید موادی بوده که در مراسم مذهبی مورد استفاده قرار می گرفته اند. در حیاط این بنا ، چهار انبار به شکل اتاقهای دراز و کم ارتفاع وجود دارد که تصور می شود به عنوان سردخانه برای نگهداری مواد غذایی مورد استفاده قرارمی گرفته اند. در تعدادی از این اتاقها ، تاسیسات مختلف از جمله پنج آسیاب ، کوره ، انبار های کوچک برای نگهداری مواد اولیه ، وسایل و ابزار کار مانند سنگ ساب ، سنگ آسیاب ، ابزار سایش و غیره …یافت شده است. از سنگ ساب برای نرم کردن و ساییدن دانه های روغنی استفاده می کردند و پس از اینکه روغن آن گرفته می شد ، مواد را داخل ظرفهای سفالی ریخته و در اتاقهایی که مجهز به کوره و اجاق بوده حرارت می دادند. سپس محصول نهایی را در لیوان های سفالی ریخته و در سردخانه نگاه می داشتند.

در یکی از اتاقهای این بنا نیز سکو و یا محرابی به ارتفاع 7 ساتنی متر از کف زمین کشف شد که محل شکرگزاری مواد تولید شده ای بوده که در مراسم مذهبی مورد استفاده قرار می گرفته اند. در اتاقهای این ساختمان حدود یکصد لیوان سفالی کشف شد که همگی دارای اثر مهر سازنده لیوانها بودند. تعداد کل سفالهای پیدا شده در دهانه غلامان حدود 50 هزار قطعه است که تعداد زیاد اشیا حاکی از بالا بودن سطح اقتصادی جامعه ساکن در دهانه غلامان است.

نقاشی های دهانه غلامان

در جریان عملیات کاوش ، دو نمونه اثر نقاشی بی نظیر بر روی دیوارها کشف شد. در نخستین نقاشی شهر صحنه ای از شکار است که طی آن حاکم و یا امیری بر کالسکه مکعب شکل نشسته و کالسکه توسط یک اسب قوی هکیل کشیده می شود. یک سوار با تیر و کمان در حال تعقیب گراز بزرگی است. این سوار دارای کلاه و یا نوعی تاج قرمز رنگ است. خاطر نشان می شود که گراز حیوان بومی منطقه سیستان بود. این نقاشی در ارتفاع حدود 90 ساتنی متری از کف زمین و در ابعاد 35 ×120 ساتنی متری با رنگ سیاه بر دیواره یکی از اتاقهای این بنا نقش بسته و یا نقاط سفید و رنگی تزئین شده است. این نقاشی شباهت زیادی به اثر مهر دایوش بزرگ در شهر تب (Tabes ) در مصر دارد که هم اکنون این مهر در موزه بریتانیا نگهداری می شود.

در دومین نقاشی کشف شده نیز اثری بصورت کنده کاری شده بر بالای یک درگاهی و زیر سقف یک اتاق در ابعاد 50×40 ساتنی متر نقش بسته است. در این تصویر یک اسب روبروی پلکانی ایستاده و پلکان به یک ساختمان منتهی می شود و انسانی بالای این پلکان ایستاده است. گفته می شود که در بخشهای دیگری از اتاقها این ساختمان نیز آثار پراکنده ای از نقاشی به چشم می خورد که متاسفانه توسط موریانه ها از بین رفته است. به راستی چند شهر باستانی دیگر ممکن است در زیر لایه های شن این منطقه مدفون شده باشند.

♣ نوشته شده توسط ملودی در چهارشنبه 5 خرداد ماه سال 1389 و ساعت 03:18 AM | 0 نظر

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 >>

دختر کوروش